De eerste grauwe regendagen hebben we achter de rug en je voelt het aan het weer maar misschien ook aan je humeur: de herfst is nu echt begonnen. Een melancholisch gevoel kan je zomaar overvallen, de zomer is voorbij. Toch heeft niet iedereen hier persé last van. Deze tijd van het jaar kun je ook als gezellig en knus ervaren. Hoe kan het toch dat we hier niet allemaal hetzelfde op reageren? En als jij je misschien wat neerslachtig voelt, hoe ga je daar dan mee om?
Wat je denkt ben je zelf
Uit talloze onderzoeken blijkt dat ons denken grotendeels bepaalt hoe we ons voelen. Het is dus niet zo dat een gebeurtenis (het wordt herfst) an sich een gevoel bij jou veroorzaakt. Dat doet de manier waarop jij denkt over die gebeurtenis. Een bericht op social media bijvoorbeeld wordt door de ene volger negatief opgevat en door de andere juist weer positief. Zoveel mensen zoveel meningen, en dus ook zoveel manieren om tegen een situatie aan te kijken. Wat voor de een stressvol is blijkt voor de ander juist een feestje.
Veel mensen met een burn-out zien eerder de negatieve kant van zaken. Veel mensen maken zichzelf letterlijk ziek met bijvoorbeeld piekeren over wat er zou kunnen gebeuren.
Piekeren
Om de herfst op een positieve manier te ervaren is verandering in je denken noodzakelijk. De eerste stap is je bewust te worden van het feit dat je hier negatieve gedachten over hebt. Veel mensen met ernstige stressklachten bijvoorbeeld weten niet waarover ze precies piekeren en toch liggen ze er nachtenlang wakker van. Een belangrijke eerste vraag is dus wát je piekergedachten zijn. Welke gedachten komen er keer op keer bij je op waardoor je niet in staat bent om tot rust te komen?
Soms lig je te malen over problemen in je dagelijkse leven en lukt het je niet om het los te laten. Terwijl het eindeloos overpeinzen je niet dichter bij de oplossing brengt. Daarbij kun je jezelf de vraag stellen of jouw gedachten wel kloppen. We zijn geneigd het stemmetje in ons hoofd klakkeloos te geloven. Maar niets is minder waar.
Het nut van stressgedachten
Laten we teruggaan naar de tijd dat we nog dagelijks moesten jagen voor ons voedsel en we goed uit moesten kijken om niet ten prooi te vallen aan een wild dier. Elke onbekende prikkel was een potentieel gevaar voor ons leven. In de huidige tijd hebben we niet te maken met een sluipende tijger maar zijn er wél dagelijks onbekende prikkels die bij ons dezelfde reactie oproepen, namelijk: gevaar, kijk uit! Dit stemmetje zorgt ervoor dat we – vaak onbewust – hartkloppingen krijgen als er onverwachte en nieuwe dingen gebeuren. Misschien ervaar je de herfst als een ongezellige tijd omdat je minder sociale activiteiten hebt, of vind je het lastig om alleen thuis te zijn. Heb je het gevoel dat je vanalles mist (FOMO). Het oudste gedeelte van je brein, je oerbrein is verantwoordelijk voor de gedachten die deze reacties veroorzaken.
Je oerbrein is een kind
Je oerbrein kun je zien als een klein kind dat zich bedreigd voelt en in paniek raakt bij veranderingen en onbekende situaties. En wat doen we met een klein kind in paniek? Gaan we meedoen in paniek? Nee natuurlijk niet. We troosten dat kind, geven het een knuffel en stellen het gerust. Laat dat nu precies de oplossing zijn voor je eigen kind dat in paniek schiet. Dus niet meegaan maar geruststellen, en samen kijken waar de paniek vandaan komt.
Onze mensenhersenen zijn ontwikkeld en we kunnen beredeneren en logisch denken. En juist met dat doorontwikkelde deel van onze hersenen (neocortex) kunnen we onszelf bevragen op de instinctieve reacties van ons oerbrein. Klopt het eigenlijk wel wat ik nu in eerste instantie denk? Bijvoorbeeld: mis ik nu zoveel en hoe erg is dat? Of misschien is het juist goed voor me om eens vaker alleen te zijn om mezelf leuk gezelschap te gaan vinden. En als je jezelf deze vragen kunt stellen voordat je vaak automatisch en emotioneel reageert, dan kun je ervoor kiezen om anders op de herfst te reageren.
Stel jezelf de juiste vraag
Jezelf de juiste vraag stellen is misschien het meest lastige. Veel gedachten en gevoelens spelen zich in je onderbewuste af en je bent niet anders gewend dan op een bepaalde manier te reageren op situaties. Je omgeving is gewend geraakt aan jouw reacties en dagelijks herhalen zich vaak dezelfde patronen binnen je relatie, je familie en je werkomgeving. En daarmee komen we bij de kern van ons vak. Wij stellen jou de juiste vragen die je aan het denken zetten over je eigen gedachten, de gevoelens die dat bij je oproept en je – vaak onbewuste – manier van handelen. Waarom maken bepaalde situaties je angstig of neerslachtig? Waarom kan je vriend of vriendin wel met dezelfde seizoensverandering omgaan en heb jij er zoveel last van? Je kunt hier behoorlijk onzeker over worden. Als je leert te begrijpen waarom je bent zoals je bent dan krijg je meer grip op alles wat er om je heen gebeurt.
Persoonlijkheidskenmerken
En voordat je nu zegt: ‘zo ben ik nu eenmaal’, neem dan het volgende eens in overweging. Als je in een lastige situatie zit, dan is het waarschijnlijk zo dat je de situatie zelf niet snel even kan veranderen. Je kunt proberende herfst in de zomer te veranderen, maar dat is natuurlijk een onbegonnen zaak. De enige factor waar je wél volledige grip op hebt dat ben je zelf.
Training
Misschien geloof je het nu nog niet helemaal maar iedereen kan zichzelf trainen in het positief en oplossingsgericht denken. Je hoeft dus geen geboren optimist te zijn of een bijzonder talent te bezitten. Iedereen kan het. Wees kritisch over je eigen gedachten en geloof ze niet klakkeloos. Daag jezelf uit en kom erachter of wat jij denkt realistisch is, of het je helpt iets op te lossen. Of zie je misschien beren op de weg die er helemaal niet hoeven zijn? Iedereen heeft zijn eigen spookgedachten die misschien helemaal niet zo realistisch zijn als je zelf denkt.
Wil je meer weten over het trainen van jouw veerkracht en het ontwikkelingen van meer optimisme? Ik help je graag. Maak hier een vrijblijvende afspraak voor een halfuurtje sparren met mij.
