Als ik het onderwerp selfcare of - in goed Nederlands - zelfzorg aankaart tijdens groepscoaching, dan is er altijd wel iemand die diep moet zuchten. Het woord zelf heeft een hele gekke lading gekregen die in de hoek zit van zelfmedelijden, egoïsme en zwakte. Als je de zorg voor jezelf serieus neemt ben je toch een beetje een sukkel. Je adviseert het iemand anders wel maar ondertussen vind je dat jij het zelf niet nodig hebt. Zoiets.

Zelfzorg

Als ik hierop doorvraag dan blijkt altijd dat de term zelfzorg niet helemaal begrepen wordt. Is het een dagje vrij nemen? Je nagels lakken? Een cursus assertiviteit volgen en vooral  "nee" gaan zeggen? Een bezoek aan de sauna? Ja en nee. Als je dit alleen doet dan heeft het niks met zelfzorg te maken. Als het onderdeel is van een groter geheel dan kan het zeker goed doen. Ik zal het je verder uitleggen.

Betekenis 'zelfzorg'

                                                     zelf·zorg (de; v(m))                                                  het zorgen voor zichzelf, m.n. voor eigen welzijn of gezondheid

Dit is de betekenis van zelfzorg als je het opzoekt in het woordenboek. Dan ben je misschien nog niets wijzer. Maar als we nu inzoomen op het onderwerp (werk)energie dan kunnen we het wat concreter maken. Wat zou je zelf kunnen doen om meer (werk) energie te krijgen?

Een voorbeeld uit de praktijk

Ik sprak laatst een klant van me die net was bevallen van haar eerste kindje en sinds een paar weken weer aan het werk was in een leidinggevende functie. Nog volledig in de ban van haar post partum hormoonrush en heel erg verliefd op haar baby. Gelukkig maar want dat hebben moeders écht nodig om alle ontberingen die ouderschap met zich mee brengen te doorstaan :) De meesten van ons kunnen zich denk ik wel iets voorstellen bij de chaos en drukte die deze situatie met zich meebrengt.

Toen ik haar vroeg wat ze deed om haar eigen batterij op te laten, keek ze me een beetje glazig aan. Ik snapte toch wel dat haar tijd met haar kind haar heel veel vreugde bezorgde? Ja, uiteraard maar hoe leuk en lief je baby ook is, je batterij laadt er niet van op. Sorry moeders.. en baby's. De impact van nóg een rol erbij, namelijk die van moeder, is enorm en mag niet worden onderschat. Het risico op burn-out bij jonge werkende moeders is hoog. Vooral omdat de meesten vinden dat de werkgever geen last mag hebben van het gezin en omgekeerd mag het gezin er zeker niet onder lijden dat mama ook nog een baan heeft.

Jouw unieke recept voor zelfzorg

Er zijn talloze boeken geschreven over zelfzorg en ook internet staat er vol mee maar om je batterij op te laden moet je eerst weten wat je lichaam en je geest nodig hebben om tot rust te komen. Hoe kom jij daadwerkelijk tot rust? Zodanig dat je de gejaagdheid van het dagelijkse leven los kunt laten.  Er bestaat voor iedereen een ander recept voor zelfzorg. Je ontdekt die van jou met de volgende vier stappen:

Zelfkennis

Om te ontdekken wat je nodig hebt zul je eerst op onderzoek uit moeten gaan wat voor jou belangrijk is. Welke redenen heb jij om elke dag je bed uit te komen? Waarom doe je jouw werk? Als je de omgang met mensen bijvoorbeeld ingewikkeld vindt dan is een baan in de zorg waarschijnlijk geen goed idee. Ben je erg ambitieus? Durf je het toe te geven of vind je dat je gezin altijd op nr. 1 moet komen? Stel jezelf deze vragen en beantwoord ze naar alle eerlijkheid. Disclaimer: dit kan confronterend zijn.

Zelfbewustzijn

Nu je weet wat voor jou écht belangrijk is dan kun je onderzoeken of je gedrag - dat wat je dagelijks doet - hierbij goed aansluit. Vind je bijvoorbeeld gezondheid erg belangrijk maar neem je structureel te weinig tijd om te bewegen of gezond te koken, dan is dat een teken dat je jezelf hierin niet zo serieus neemt. Hier verandering in brengen is een vorm van zelf zorg.

Zelfcontrole

Wat ik hiermee bedoel is te onderzoeken of je eerste instincten en reacties bijdragen aan jouw gewenste leefstijl. Stel je voor dat je graag meer wilt gaan sporten maar je baas vraagt je steeds om over te werken. Als je het anderen heel graag naar de zin maakt, dan komt er van jouw eigen plannen niet veel terecht. Het leren beheersen van je eerste impuls om aldoor "ja" te zeggen is in dit geval een belangrijke vaardigheid. Wil je alles perfect doen en werk je daarom extra hard om alle ballen in de lucht te houden, dan komt er van zelfzorg ook niet zoveel terecht. Jezelf toestemming leren geven om ook eens rustig aan te doen is een uitdaging. Je merkt het al, dit is afhankelijk van jouw persoonlijkheidskenmerken en dus heel specifiek.

Raak je geïrriteerd door een berichtje? Geef jezelf de ruimte om niet meteen vanuit je emoties te reageren maar zet even een stap terug. Stuur niet meteen een reactie op een appje, tik niet meteen een antwoord op een lastige e-mail. Laat emoties even zakken en reageer dan. Dikke kans dat je veel rustiger, genuanceerder en constructiever communiceert. Een win-win situatie.

Zelfcompassie

Voor sommigen is compassie een jeukwoord maar laat het me uitleggen. Besef dat we allemaal mensen zijn, die hun best doen om iets te maken van het leven.  We proberen het juiste te doen, succesvol te zijn, we gaan onderuit, krabbelen weer op, hebben lief, maken ruzie, etc.

That's life..

Wees dus niet te hard voor jezelf als het een keer niet meezit, maar oordeel ook niet te hard over de ander als het even misgaat. Leren geduldig te zijn met jezelf en anderen is relevant om rust te ervaren.

Zelfleiderschap

Bovenstaande vier stappen werken we uit in individuele coaching. We begeleiden je bij het onderzoek naar jezelf, je moedigen je aan als je successen boekt, we steunen je als het even lastig is en we faciliteren jouw groeiproces. We noemen het zelfleiderschap want of je nu een leidinggevende functie hebt of niet, deze stappen leiden tot jouw persoonlijke receptuur voor behoud van (werk) energie en op de langere termijn leidt dit tot een gelukkiger bestaan. Als dát geen zelfzorg is, dan weet ik het ook niet meer :)

Wil je leren hoe je jouw beste leven krijgt en je zelfleiderschap upgraden, zoek je meer (werk)energie voor jezelf? Stuur ons een berichtje met jouw specifieke vraag en we denken graag vrijblijvend met je mee.

bron: Franck, E. (2021). Als je niets verandert, verandert er niets - Een gids om je leven zelf te sturen. Uitgeverij Borgerhoff & Lamberigts